Franchise & More Danışmanlık

Franchise sistemleri, hiç şüphesiz franchise alanlar kadar, franchise verenlere de yararlı olduğu için bu denli yaygınlaşmıştır.

Franchise veren, başarılı, karlı ve tutunmuş bir markanın ve işletmenin zaten sahibidir. Dilerse bu markasını şubeler açarak yaygınlaştırabilir, dilerse tüm müşterilerin kendisine gelmeye zorlayabilir. Hangi durumda daha avantajlı olacağını değerlendirerek kendi şartlarına göre karar verecektir.

Franchise verenin franchise sistemini seçmesinin nedenleri, sistemden beklentileri ve sağladığı avantajlar, şu şekilde sıralanabilir.

Kendi şubelerini açması halinde gereken yatırım, franchise sisteminde tamamen ortadan kalkmaktadır. Sadece franchise sistemini yürütmek için gereken altyapı yatırımı yapılmaktadır. Çoğunlukla franchise verenin mali yapısı ve insan kaynakları kısa sürede çok sayıda şubeyi açmaya uygun olmadığından, franchise tek alternatif olmaktadır.

Şubeler açma halinde uzun vadede edilecek olan kar, franchise verme halinde kısa sürede franchise giriş bedeli ile realize edilecektir. Hizmet satan markaların sahipleri, tek işletmeden hareketle franchise veriyorlarsa, alacak oldukları franchise giriş bedeliler genellikle dayanılmaz derecede cazip görünmektedir. Tek işletme ile aynı miktarda kar etmeleri hemen hemen imkansızdır.

Franchise verilmesi halinde, franchise kullanım bedeli ödemeleri franchise veren için sürekli ve düzenli bir gelir kaynağı oluşturmaktadır.

Pek çok iş için hızlı yayılma hayati önemdedir. Satın alma gücü artar, reklama başlamak için pazarda bulunmak gerekir, kendi üretimini başlatmak için belli kapasiteyi yakalamak şarttır, vb. Bu gibi durumlarda kısa sürede belli sayıda işletme açılırsa iş yürür, az sayıda işletmede kalırsa iş tökezler. Franchise vererek büyümede yönetim ve yatırım yükü dağıtılır, yayılma hızlanır. Şubelerle yayılma için geniş bir kadro, büyük yatırım ve zaman gerekir.

Şubeler açılması halinde, işletmelerin yönetiminde profesyonel kadrolar yer alacak ve yönetim verimliliği düşük kalacaktır. Franchise sisteminde yatırımcı ve işletmeci aynı kişi olduğundan, tüm gücünü, aklını ve emeğini işine verecektir. İşletme verimi artacak, müşteriler memnun kalacak, marka imajı güçlenecektir.

Sorun profesyonel yöneticinin niteliğinde değil, motivasyonundadır. Merkeze bağlı iken zarar eden şubelerin franchise verildikten sonra aynı yerde ve aynı kadroyla kara geçtiği sık rastlanan bir olgudur. İşi öğrenmiş profesyonel yöneticilerin çalıştıkları işletmeyi franchise aldıkları takdirde daha başarılı oldukları da görülmektedir.

Bir veya bir kaç işletmesi olan marka sahibi, şubeler açma yoluyla bazı pazarlara hiç bir zaman giremez. Uzakta olan bölgeler, reklamının ulaşamadığı alanlar, kendi içine kapalı alıcı grupları buna örnektir. Bu pazarlarda eğer söz konusu ürün veya hizmete ihtiyaç varsa, marka sahibinin girmemesi halinde mutlak bir başkası girecek, hatta onu taklit edecektir. Franchise verilerek hem taklit önlenmiş, hem ilave gelir sağlanmış olur.

Franchise zincirin cirolarından toplanan makul oranlardaki reklam fonu, tek bir işletmenin sınırlı cirosu ve kısıtlı reklam bütçesiyle hiç bir zaman yapamayacağı güçte reklam yapabilmektedir. Müstakil işletme yaygın reklam yaptığı takdirde çok noktada ürün veya hizmetini sunamayacağından, parasının çoğunu boşa harcamış olacaktır.

Tüketici, bir çok yerde aynı markalı mağazayı görünce olumlu etkilenmekte, markaya saygı duymakta, ürüne değer vermektedir. Marka imajı, zincir işletmelerle güçlenir. Örneğin İstanbul’da bir kaç şube açan her marka dikkat çekmekte ve geniş kitlelerce kısa sürede tanınmaktadır.

Bu özellik esasen franchise sistemine has bir durum değildir. Bayi ve şube zincirleri de aynı güçten yararlanmaktadır. Fakat franchising bu gücü en iyi şekilde kullanmaktadır.

Hızlı yayılmaya paralel olarak ciro ve satın alma da artacaktır. Satın alma pazarlıklarında etkinlik, ancak miktar ile sağlanabilir. Zincir mağazalar bu güçlerini satın alma pazarlıklarına derhal yansıtmaktadırlar.

Ülkemizde son yıllarda yaşanan süpermarket patlaması, bu pazarlık gücünün nasıl kullanıldığını göstermiştir. Zincir marketlerin yayılmalarına paralel olarak satın almacıların istedikleri indirimler, vadeler ve ilave bedeller her yıl artmaktadır.

Belli miktarların altında tüketim olduğunda, baskılı malzeme bile sorun olmaktadır. Hazırlık masrafları çok tuttuğundan, ya az ve pahalı almak, veya çok alıp uzun süre stoklamak zorunda kalınmaktadır.

Belli miktarların üzerinde alım yapıldığında, üretici firmanın sadece franchise veren için çalışmakta ve geliştirilen teknolojiden rakiplerin yararlanması önlenmektedir.

Kendine güvenen ve iddialı her işletme, en çok kazanabilmek için en iyi yerde bulunmak ister. Örneğin İstanbul’da Etiler, Bağdat Caddesi, Nişantaşı, Akmerkez, Ankara’da Gaziosmanpaşa, İzmir’de Kordon, Alsancak gibi. Bu tür yerler dolu ve pahalıdır. Bu gibi yerlerde yeterince kar etmeyen, hatta kirasını ödeyemeyen dükkanlar bulunabilmektedir. Bunlardan biri devralmak istendiğinde ise yüksek hava paraları talep edilir. Hava parası ile birlikte düşünüldüğünde marka sahibinin veya ondan franchise alan kişinin yatırımı kendini kurtarmayabilir.

Oysa franchising sistemini oturtmuş, karlı bir işletme, iyi yerde dükkanı olup da mevcut işi az kar eden işletmecilere franchise verebilir.

Benzer şekilde, mal sahibi olup da, kiradaki mülkünü kendi işletmek isteyen kişiler, franchise almaya yatkın olmaktadırlar. Bu şekilde parayla sahip olunamayacak noktalarda franchise vererek yerleşmek mümkün olmaktadır.

Bu gibi durumlarda, yeri iyi olsa bile, işi yürütemeyecek işletmeciye franchise verilmemelidir. Gerçekten iyi bir yer için verilebilecek bir taviz de, yerin sahibine işi bilen bir işletmeci ortak bulmaktır.

Franchise veren, yaptığı anlaşmalarla franchise alanlara belli sürelerle haklar verirken, bir anlamda kendi geleceğini de garantiye almaktadır.

Franchise alanların ileride yaşayacağı sorunlar, sistemin zorlanacağı noktalar, gelecek rakipler, pazarın daralması, işlerin azalması, sistemin az karlı hale gelmesi vb. gibi olumsuz gelişmeler franchise vereni etkilemeyecektir.

Uzun süreli yapılmış franchise anlaşmaları ile, sağlam, güvenilir ve sımsıkı bağlı satış noktaları kazanılmış olmaktadır.

Diğer yandan, franchise anlaşmaları genellikle franchise vereni daha çok korumaktadır. Sorun çıkaran veya sisteme zarar veren franchise alanlar olursa, anlaşmaya dayanarak kolayca tasfiye edilebilirler.

Franchise sistemlerde alınan malzeme ve ürünler sınırlı, teslim adresleri belli, ihtiyaç duyulan miktarlar düzenlidir.

Bu durum göz önüne alınarak kurulacak düzenli dağıtım sistemi, muhakkak ki bağımsız işletmelerin her birinin tek tek malzemelerini temin etmesinden çok daha verimli çalışacaktır.

Üretici veya toptancı konumundaki franchise verenler, genelde satışlarının tahsilatında gecikme ve risk bulunmasından şikayetçidirler.

Franchise zinciri kurulduğunda, her bir işletmenin satış ve tahsilat miktarları izlenecek, öngörülen sürelerin aşılması veya tahsilat yapılamaması söz konusu olmayacaktır.

Franchise sistemi kurulduğunda, tüketici ile temas eden perakendeciler yakın takibe alınmaktadır. İşletmelerdeki şikayet kutuları, merkezdeki müşteri şikayet hattı, yaptırılan anketler, işletmelerde yapılan denetimler vb. ile tüketicinin nabzı kolayca tutulabilmektedir.

Bu sayede müşteri isteklerine göre ürün ve hizmetler farklılaştırılmakta, gereken denemeler sınırlı sayıda işletmede yapılabilmektedir.

Benzeri bir çalışmanın toptan mal verilen bağımsız perakendecilerde yapılması zor, zaman alıcı, verimsiz, hatta belki de imkansız olacaktır.

Franchise veren, satış noktaları üzerinde denetim gücüne sahiptir. Dilediğinde her birinin en ince hesaplarına kadar araştırma imkanı vardır.